Tot aan het begin van september zijn de aandelenmarkten verder hersteld waarbij sommige markten zelfs nieuwe highs hebben neergezet. In de laatste weken is hierop een correctie gekomen welke is ingezet door vraagtekens bij hoge waarderingen en angst voor nieuwe lockdowns en de aankomende presidentsverkiezingen. Anderzijds is een correctie ook weer niet onlogisch na een periode van stijging. In de aankomende periode zal duidelijk worden of we deze correctie als gezond mogen beschouwen en een koersherstel weer kunnen opbouwen of dat de angst voor genoemde events bewaarheid zal worden.
Waar staan we
De gevolgen van het coronavirus zijn evident en laten zich inmiddels terugvinden in de cijfers over de economie. Volgens de berekening van het CBS (2e raming) is de Nederlandse economie in het tweede kwartaal met 8,5% gekrompen ten opzichte van het vierde kwartaal van vorig jaar. De daling van het BBP was voor meer dan de helft toe te schrijven aan de sterk gedaalde consumptie door huishoudens als gevolg van de crisis. Ook de investeringen namen sterk af. De werkloosheid is behoorlijk gestegen en eind augustus waren in Nederland 426.000 mensen werkloos. Dat is 4,6% van de beroepsbevolking. Wereldwijd kunnen wel 500 miljoen banen verloren zijn door de coronacrisis volgens het slechtste scenario van de internationale arbeidsorganisatie ILO.
Een dergelijke trend laat zich voor de hele Eurozone optekenen. Volgens de kredietverzekeraar Euler Hermes bedraagt de daling van het BBP over heel 2020 9,0%. Na een ongekende val van de economie in het tweede kwartaal volgt echter komend kwartaal een recordherstel. Per land ziet het herstel er verschillend uit. Duitsland en in het kielzog daarvan ook Nederland zijn duidelijk koploper. Voor volgend jaar voorziet Euler Hermes een voorzetting van het herstel en verwacht men een groei van 6%. In 2022 kan het niveau van voor de crisis worden gehaald.
De aandelenmarkten zijn op grond van dit verwachte herstel in het afgelopen kwartaal ook verder hersteld. Het herstel is echter in belangrijke mate te danken geweest aan slechts een handvol aandelen. De waardering van dit klein aantal aandelen is tot niet eerder geziene hoogten gestegen en maken inmiddels een belangrijk onderdeel uit van het totaal. Zie in dit verlengde bijvoorbeeld de hiernaast gelegen tabel waarin slechts 6 aandelen ongeveer de helft van de Nasdaq-Index uitmaken.
De laatste weken tekent zich echter een correctie op. Opvallend is dat tech-aandelen veel harder daalden dan de brede markt. Zo is de Nasdaq sinds het begin van september met ca. 10% gedaald. De hoge waardering van deze aandelen waren een belangrijke oorzaak in deze correctie. Er vond hierom ook een sectorrotatie plaatst naar aandelen uit de “oude economie” (cyclische aandelen) en naar smallcaps die veel lager zijn geprijsd. De voortgang van het herstel van de wereldeconomie is daarmee wel bepalend voor de voortzetting van deze trend.
Wereldwijd blijven overheden de economie fors stimuleren en wordt de rente laag gehouden. In de VS heeft de Federal Reserve eind augustus aangegeven de rente ook in de aankomende jaren laag te houden. De inflatiedoelstelling van 2% is losgelaten en de rente zal eerst stijgen als de inflatie langere tijd boven 2% uitkomt. Langere tijd een lage rente dus met als bedoeling dat een stijgende inflatie ook de economische groei doet stijgen. Een hogere economische groei maakt de hogere schuldenberg beter financierbaar.
Amerikaanse Verkiezingen
Er wordt veel gewicht gehangen aan de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen op 3 november. In de media wordt volop geschreven over wat het beste is voor Wall Street. Is dit als Trump zijn huidige beleid kan voortzetten of is het beter als de Democraat Biden het beleid mag gaan bepalen? Momenteel heeft Biden een aantal procentpunten voorsprong op Trump maar de verkiezingen zijn pas over een maand en de populariteit van Trump in Amerika mag niet worden onderschat. Anderzijds is Joe Biden 77 jaar oud waarmee zijn running mate aan relevantie wint. Met de 55-jarige vrouwelijke kandidaat Kamala Harris denkt Biden positief te scoren.
Historisch gezien is Wall Street een bijzonder goede voorspeller van de verkiezingsuitslag. Een stijging van de S&P500 in de 3 maanden voor de verkiezingen duidt op een overwinning van de zittende president. Bij een daling wint meestal de uitdager. Deze voorspellende gave wordt geweten aan het feit dat als de economie goed is er minder behoefte is aan een wijziging van het beleid. Aandelenmarkten zullen dan minder onzekerheid inprijzen en kunnen doorstijgen. Op het moment van schrijven is de koers van de S&P500 een fractie hoger dan het niveau van 3 augustus. Er is nog een maand te gaan maar nog een termijn Trump kan volgens de aandelenmarkt nog niet worden uitgesloten. Het huidige verkiezingsjaar is echter op veel manieren uniek te noemen dus een voorlopige conclusie is nog prematuur. Feit is echter wel dat historisch gezien onder zowel een Republikein als onder een Democraat beurzen zich per saldo positief hebben ontwikkeld. Wie de verkiezingen wint lijkt daarmee minder van belang als de uitslag maar duidelijk is. Een klein verschil in de verkiezingsuitslag zal kunnen leiden tot hertellingen en rechtszaken en dat zal de aandelenmarkt in de korte termijn niet ten goede komen.
Onze visie
Uiteindelijk zal er een president komen. De markten zullen zoals hierboven aangegeven uit hoofde van deze verkiezingen alleen slechts in de korte termijn onder druk behoeven te komen. Zodra er duidelijkheid is zal de beurs naar voren kunnen kijken.
De onzekerheid over de ontwikkeling van het coronavirus zal nog even kunnen aanhouden. Een medicijn of een vaccin is absoluut in ontwikkeling maar dit laat nog op zich wachten. De angst voor een nieuwe lockdown neemt toe. Zeker nu in Europa de besmettingen weer toenemen. Overheden zijn zich echter terdege bewust van de schadelijke gevolgen op de economie. Ze zullen zich beperken tot regionale maatregelen en alleen bij extremere ontwikkelingen tot een algehele lockdown overgaan.
De stimuleringsprogramma’s van de wereldwijde overheden en centrale banken houden aan in de aankomende periode. Tevens is de rente laag en zal nog langere tijd laag blijven. De economische groei zal in de aankomende kwartalen aantrekken. De vooruitzichten voor aandelen blijven daarmee positief.
ESG
Wij zijn van mening dat milieu en duurzaamheid in de langere termijn een materiele impact hebben op het resultaat van ondernemingen. Ondernemingen die meer aandacht besteden aan duurzaamheid zullen tot de winnaars in de sector behoren. Anderzijds zullen de kosten voor vervuilende ondernemingen gaan toenemen. Een keuze voor meer duurzaamheid bij de invulling van de effectenportefeuille is daarom relevant. Inmiddels komen steeds meer alternatieven voorhanden om een portefeuille meer duurzaam in te richten. Zo worden steeds meer ETF’s gescreend op het gebied van milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur (Environmental, Social and Governance; ESG). Bij Environmental kan worden gedacht aan klimaatverandering en CO2-uitstoot. Bij Social aan bijv. arbeidsomstandigheden en bij Governance aan het beloningsbeleid en bestuursdiversiteit. Bij de keuze voor een ETF zullen wij het ESG-criterium laten meewegen bij het nemen van beleggingsbeslissingen.
